విద్యా హక్కు చట్టం (RTE-2009) భారతదేశ విద్యా వ్యవస్థలో విప్లవాత్మక మార్పులకు నాంది పలికింది. అన్ని పిల్లలకు ఉచిత మరియు తప్పనిసరి విద్య అందించడానికి ఈ చట్టం కచ్చితమైన మార్గదర్శకాలు, నిబంధనలను నిర్దేశిస్తుంది. ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రంలో RTE నిబంధనలను ప్రభుత్వ, ప్రైవేటు పాఠశాలల్లో ఖచ్చితంగా అమలు చేయాలని నిర్ణయించబడింది.
స్కూల్ మేనేజ్‌మెంట్ కమిటీల (SMC) పాత్ర
RTE చట్టం లో ప్రధానమైన అంశం స్కూల్ మేనేజ్‌మెంట్ కమిటీల (SMC) ఏర్పాటు. ఇవి పాఠశాల నిర్వహణలో పారదర్శకత, బాధ్యత, మరియు తల్లిదండ్రుల క్రియాశీల పాత్రను నిర్ధారిస్తాయి.
SMCలు ఎలా ఏర్పడతాయి?
RTE చట్టం ప్రకారం SMCల ఏర్పాటు క్రమం ఈ విధంగా ఉంటుంది:
- నెలకు ఒకసారి సమావేశం: ఈ సమావేశాల మినిట్స్ పబ్లిక్‌గా ఉండాలి.
- 75% సభ్యులు: పాఠశాలలో చదివే పిల్లల తల్లిదండ్రులు.
- 50% మహిళలు: లింగ సమతుల్యతను ప్రోత్సహించేందుకు ప్రత్యేక దృష్టి.
- చైర్‌పర్సన్ మరియు వైస్ చైర్‌పర్సన్: తల్లిదండ్రుల నుండే ఎంపిక చేయాలి.
SMCలు అన్ని పాఠశాలలకు అవసరమా?
సెక్షన్ 21 ప్రకారం ప్రభుత్వ, ప్రభుత్వ సహాయ మరియు ప్రత్యేక కేటగిరీ పాఠశాలలు SMCలను ఏర్పాటు చేయాలి. అయితే, ప్రైవేట్ పాఠశాలలు తమ ట్రస్ట్ లేదా సొసైటీ ఆధారంగా నిర్వహించబడుతున్నందున, వాటికి ఈ నిబంధన వర్తించదు.
మైనారిటీ పాఠశాలల పరిస్థితి
ఆర్టికల్ 29 మరియు 30 ప్రకారం మైనారిటీ పాఠశాలలలో SMCలు ఒక సలహాదారు పాత్ర మాత్రమే పోషిస్తాయి.
గుర్తింపు లేకుండా పాఠశాలలు నడపడం
చట్టానికి విరుద్ధంగా గుర్తింపు లేకుండా పాఠశాలలు నడిపితే తీవ్ర పరిణామాలు ఎదుర్కోవాల్సి ఉంటుంది:
- మొదటిసారి ఉల్లంఘన చేస్తే రూ. 1 లక్ష జరిమానా.
- ఉల్లంఘన కొనసాగితే రోజుకు రూ. 10,000 జరిమానా విధిస్తారు.
- ఈ జరిమానా డైరెక్టర్ ఆఫ్ పబ్లిక్ ఇన్‌స్ట్రక్షన్ ద్వారా అమలు చేయబడుతుంది.
ప్రమాణాలు లేని పాఠశాలల సంగతేంటి?
పాఠశాలలకు అవసరమైన కనీస ప్రమాణాలు అమలు చేయడానికి మూడు సంవత్సరాల గడువు ఇవ్వబడుతుంది. ఈ సమయంలో పాఠశాలలు సౌకర్యాలు అప్‌గ్రేడ్ చేయకపోతే, తగిన చర్యలు తీసుకోబడతాయి.
పిల్లలకు అందించాల్సిన సౌకర్యాలు
RTE చట్టం ప్రకారం ప్రతి పాఠశాల కనీస సౌకర్యాలు అందించాల్సి ఉంటుంది:
- విద్యార్థులకు తాగునీరు, మరుగుదొడ్లు వంటి ప్రాథమిక అవసరాలు.
- అధ్యాపకుల నిష్పత్తి: 6 నుండి 8వ తరగతులకు సబ్జెక్టు టీచర్లు అందుబాటులో ఉండాలి.
- గ్రంథాలయం మరియు బోధనా సామగ్రి: విద్యా నాణ్యతకు అవసరమైన అంశాలు.
- ఆట స్థలం మరియు వంటగది: మధ్యాహ్న భోజనం కోసం ప్రత్యేక వసతి.
ప్రభుత్వాలు మరియు ప్రైవేటు పాఠశాల మేనేజ్‌మెంట్‌లు ఈ ప్రమాణాలకు పాఠశాలలను అప్‌గ్రేడ్ చేయడానికి మూడు సంవత్సరాల గడువు కల్పించబడింది. ఈ గడువు తర్వాత నిబంధనలు పాటించని పాఠశాలలపై కఠిన చర్యలు తీసుకోవాలని ప్రభుత్వం స్పష్టం చేసింది.
తల్లిదండ్రుల బాధ్యత మరియు జాగ్రత్తలు
తల్లిదండ్రులు తమ పిల్లల పాఠశాలల పరిస్థితులను సమగ్రంగా పర్యవేక్షించాలి. SMC సమావేశాల్లో పాల్గొని పాఠశాల అభివృద్ధికి తమ వంతు సహకారం అందించాలి. పాఠశాలలు విద్యా హక్కు చట్టం ప్రకారం నడుస్తున్నాయో లేదో నిర్ధారించుకోవడం కూడా తల్లిదండ్రుల బాధ్యత.
గమనించాల్సిన ముఖ్యాంశాలు
- MCల ఏర్పాటులో తల్లిదండ్రుల పాత్ర అత్యంత కీలకం.
- గుర్తింపు లేకుండా పనిచేస్తున్న పాఠశాలలు జరిమానాలు ఎదుర్కోవాల్సి ఉంటుంది.
- పాఠశాలల ప్రమాణాలు నిబంధనల ప్రకారం అప్‌గ్రేడ్ చేయాలి.
విద్యా హక్కు చట్టం విద్యలో సమానత్వం, నాణ్యత మరియు అందరికీ విద్యా హక్కు కల్పించే దిశగా ముందడుగు. ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో ఈ చట్టం అమలు పటిష్ఠంగా కొనసాగడం ద్వారా పిల్లల భవిష్యత్తు మరింత మెరుగవుతుంది.
సమాచారం కోసం
ది పేరెంట్స్ అసోసియేషన్ ఆఫ్ ఆంధ్ర ప్రదేశ్
(రిజిస్టర్ నెంబర్ 6/2022)
ఆంధ్ర ప్రదేశ్ కమిటీ
